Tarım Zehirlerinde Uyarı: Yasaklı Maddelerin Kullanımı Devam Ediyor

Zirai zehirler (pestisitler) nedeniyle 2023 yılının ilk yarısında Avrupa Birliği’nden Türkiye’den 103 adet bildirim yapılmıştır. Bildirimlere göre ülkemizde yasaklı pestisitlerin kullanımı halen devam etmektedir. Gıda güvenliği ve sağlıklı bir gelecek için çalışan Zehirsiz Sofralar Platformu, iç piyasada gerçekleştirdiği kontroller ve sonuçlarına ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan açıklama bekliyor.

Gıda veya yemde tespit edilen önemli risklere karşı alınan tedbirlere ilişkin bilgi alışverişini sağlayan RASFF (Gıda ve Yem için Hızlı Uyarı Sistemi) 2022 raporu, meyve ve sebzelerde Türkiye menşeli 430 pestisit bildirimi yaptı. 2023 yılının ilk yarısında bu bildirimlerin sayısı 103’e ulaştı. Bildirimlerden 80 parti eser sınırda reddedilerek ülkemize iade edildi ve bunların yaklaşık yarısı yasaklı pestisitlerin etken maddelerini içeriyor.

Tablo 1: Bildirilmiş etkin maddeler

Ülkemizde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Resmi Gazete’de yasak ilan edilen etkili maddelerin kullanımının devam etmesi, konuyla ilgili gerekli önlemlerin alınmadığını, kontrollerin yeterli ve uygun şekilde yapılmadığını, bu unsurların uygun şekilde uygulanmadığını göstermektedir. piyasadan toplanır ve sonuç olarak, bir şekilde hala kullanılabilirler.

PAN Uluslararası Yüksek Tehlikeli Pestisit Listesinde belirtildiği gibi;

• Pestisit aktif maddeleri Fenbutatin Oxide, Aldicarb, Chlorothalonil solunduğunda öldürücüdür;

• Butachlor, Chlorothalonil, Ethylen Oxide sırasıyla insanlar için kanserojenler, yüksek olasılıkla kanserojenler, bilinen/varsayılan kanserojenlerdir;

• Klorpirifos, Klorpirifos metil, Methiocarb, Aldicarb bal arıları için oldukça zehirlidir;

• Propanazolün insan üreme sistemi için toksik olduğundan şüphelenilmektedir; Etilen Oksit’in insan üreme hücrelerinde kalıtsal mutasyonlara neden olduğu bilinmektedir.

Türkiye’ye en çok iade edilen eser biber

2023 yılı Ocak – Haziran ayı ortasında biber, limon, mandalina, domates, greyfurt, nar, portakal, kabak, ayva gibi meyve ve sebzelerde; Ayrıca kimyon, kuru nane, sumak gibi baharatlarda ve asma yaprağı, rezene gibi eserlerde sınırın üzerinde pestisit kalıntısı tespit edildi.

Tablo 2: Ürünlerin bildirim sayısı

Bildirimlerde pestisit kokteylleri dikkat çekiyor

Geçtiğimiz yıllarda narda bulunan zirai zehir bir çocuğun ölümüne sebep olmuştu. Bildirimlere baktığımızda narda Acetamiprid, Imazalil, Sulfozaflor ve yasaklı Propiconazole’ün eş zamanlı kullanıldığı görülüyor. Bu sonuç, yaşanan acı sonuçlardan dahi ders alınmadığını ortaya koymaktadır.

Bildirilen diğer meyve ve sebzelerde birden fazla pestisit kullanılması dikkat çekicidir. Birden fazla pestisit etken maddesi birbiri ile etkileşerek kokteyl etkisi yaratır ve böylece daha israflı hale gelir. Yasal düzenlemeler için toksikolojik çalışmalar sadece tek bir toksik kimyasal elementin neden olduğu sağlık sorunlarına odaklanmaktadır. Gün içinde farklı besinlerden alınan pestisitleri, besinlerden alınan farklı pestisitleri veya çevreye maruz kalan diğer kimyasalları dikkate almaz.

Dış pazarda prestij kaybı, iç pazarda endişe

Yüksek tarımsal üretim potansiyeline rağmen Türkiye’nin ticari prestiji, rekor düzeyde artan tarımsal toksisite bildirimleri ile zarar görmektedir.

Yasaklı pestisitlerle ilgili bildirimlerin artması ve bildirimlerin devam etmesi, tüketicilerde kontroller konusunda endişelere neden oluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iç piyasada pestisit kalıntılarına ilişkin kontroller yapmasına rağmen, kontrol sonuçlarının şeffaf bir şekilde paylaşılmaması, ihraç edilen işlerde pestisit ile ilgili bildirimlerin artması ve üretimi durdurulan pestisitlerle ilgili bildirimlerin olması iç piyasaya arz edilen eserlerde daha fazla pestisit bulunabileceği endişesini doğurmaktadır.

Ülke genelindeki tüm gıda ve yem işletmelerine ait bilgiler, bu işletmelere yönelik kontroller, alınan numuneler, numunelerin analiz sonuçları, işletmelere uygulanan idari cezalar, yaptırımlar, ithalat ve ihracat kayıtları Gıda’ya işlenir. Bakanlık yetkilileri tarafından Güvenlik Bilgi Sistemi (GGBS). Ancak, bu bilgi halka açık değildir. Avrupa’da olduğu gibi ülkemizde de GGBS verilerinin kamuoyunun hizmetine sunulmasını talep eden Toksik Tablolar Platformu, kalıntılı eserler ve yasaklı aktif maddelerin kullanımı konusunda kamuoyunun endişelerinin giderilmesi gerektiğini vurguluyor.

Tarım zehirlerine mahkum değiliz

Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği ve Zehirsiz Sofralar Platformu çatısı altında faaliyet gösteren Pestisit Eylem Ağı’nın başlattığı Zehirsiz Kampanya’ya (Change.org/ZehirsizSofralar) bugüne kadar 180 bin kişi katkıda bulundu. tüm canlılara zarar veren pestisitleri, doğa dostu prosedürleri ve bunları kullanan üreticileri desteklemektir. Birden fazla kişi imza desteği verdi. Kampanya sayesinde pestisit israfı konusunda kamuoyunda farkındalık yaratıldı.

Tarım ve Orman Bakanlığı, AB geçiş döneminde 200’den fazla, kampanya döneminde ise 27’den fazla pestisit etken maddesinin kullanımını yasakladı. Ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün kampanya talepleri arasında “çok tehlikeli”, “çok tehlikeli” ve “muhtemel kanserojen” olarak belirlediği 13 aktif elementten 9’u hala yasaklanmadı. Toksik Olmayan Sofralar Platformu, ülkemiz tarımında halen kullanılan 9 aktif pestisit ile birlikte bebek ve çocukların hormonal sistemine zarar vermekte; Havayı, suyu ve toprağı kirleten pestisitlerin derhal yasaklanması için tüm vatandaşları gıdalarının sorumluluğunu alarak kampanyaya destek vermeye çağırıyor.

Toksik Olmayan Tablolar Platformu, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan Pestisit Eylem Ağı tarafından hazırlanan “Toksik Olmayan Tablolar İçin Yol Haritası” nın dikkate alınmasını talep etmektedir. Dünyada ve Türkiye’de birçok çiftçi zehirsiz gıda üretiyor. Daha fazla ekolojik, ekonomik kayıp ve hastalığa neden olmadan sağlıklı bir gelecek için stratejik eylem planı geliştirmek; Zirai ilaçlara dayalı konvansiyonel tarım sisteminin yerini agroekolojik, organik ve rejeneratif tarıma bırakması için yanlış politikalar izlenmelidir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı

haber-pinarbasi.com.tr